Er zitten in tabaksrook meer dan duizend schadelijke stoffen, waaronder teer, koolstofmonoxide en nicotine. Deze drie stoffen zijn het meest aanwezig in de rook én zijn het schadelijkst voor je gezondheid. Ze verslechteren je sportprestaties doordat ze het zuurstofgehalte in je lichaam beïnvloeden. Deze invloed verloopt vooral via de volgende drie processen:
1. Verslechterde longcapaciteit
Roken veroorzaakt schade aan je longen, waardoor je spieren minder zuurstof krijgen. Daardoor houden ze inspanning minder lang vol. Bovendien raak je eerder buiten adem.
Gezonde longen zijn belangrijk bij het sporten. Je hebt als je lichamelijke inspanning levert namelijk extra zuurstof nodig, want meer zuurstof betekent dat er in je spieren meer koolhydraten (en vetten) kunnen worden omgezet tot energie. Maar roken zorgt er juist voor dat je longen slechter functioneren, waardoor je minder zuurstof binnen krijgt. Dit komt doordat de teer in rook zich aan longblaasjes hecht. Daardoor vormt zich op den duur een slijmlaag, die je longen verhindert goed te functioneren. Longzakjes (die bestaan uit clusters van longblaasjes) sterven op den duur zelfs af, wat betekent dat je werkende longoppervlakte kleiner wordt. Het gevolg is dat er minder zuurstof in je bloed terechtkomt.
Zodra de hoeveelheid zuurstof die je spieren nodig hebben om koolhydraten en vetten om te zetten tot energie hoger is dan wat jij nog kan inademen, schakelt je lichaam over op een andere energievoorziening. Je spieren gaan dan snelle suikers (glycose en glycoceen) gebruiken die zonder zuurstof omgezet kunnen worden tot energie. Dit heet de anaerobe fase (in tegenstelling tot de aerobe fase waarbij je lichaam zuurstof gebruikt om stoffen om te zetten tot energie). Maar je lichaam houdt lichamelijke inspanning in deze fase niet heel lang vol, vanwege de beperkte hoeveelheid suiker die in je spieren kan worden opgeslagen en de afvalstoffen die vrijkomen bij dit verbrandingsproces.
Als je rookt en je longen minder zuurstof kunnen doorgeven aan je bloed, zal je eerder in de anaerobe fase terecht komen en (intensief) sporten daardoor dus minder lang volhouden dan wanneer je niet zou roken.
2. Moeilijkheden met zuurstoftransport
Roken tast behalve je longen ook je cardiovasculaire systeem aan. Dit houdt in dat roken het zuurstofgehalte in je bloed verlaagt. Hierbij spelen twee factoren mee.
Het eerste probleem is dat diverse tabakdeeltjes ervoor zorgen dat je bloedvaten vernauwen, waardoor bloed minder makkelijk door je lichaam stroomt en je bloeddruk stijgt. Dit gebeurt óók als je (ongewenst) meerookt.
Het tweede probleem ligt bij je rode bloedlichaampjes. Deze zijn verantwoordelijk voor het vervoeren van zuurstof door je lichaam. De koolmonoxide in tabaksrook hecht zich sneller aan deze rode bloedlichaampjes dan zuurstof dat doet. Het neemt op die manier als het ware de plek van zuurstof in. Zuurstof wordt ‘verdrongen’ uit je bloed en er wordt dus minder van vervoerd naar je spieren, die op hun beurt minder inspanning aankunnen.
Veelgehoorde negatieve effecten van roken zijn:
- Afname in kracht en flexibiliteit
- Verstoord slaappatroon
- Snel buiten adem zijn
- Pijn in onderrug
- Traag herstel na blessures
- Geïrriteerde luchtwegen, met mogelijk gevolg niet te kunnen sporten
3. Verhoogde hartslag
Roken verkleint het verschil tussen je rusthartslag en maximale hartslag, doordat het de eerste verhoogt en de laatste verlaagt. Het ‘vermogen van je hart’ daalt dus als het ware, waardoor je sportprestaties achteruit gaan.
Roken zorgt er zoals uitgelegd voor dat je lichaam minder zuurstof tot zijn beschikking heeft. Daarom moet je hart harder werken om alsnog voldoende zuurstof door het lichaam te verspreiden. Je rusthartslag gaat dus omhoog. Maar tegelijkertijd verlaagt roken je maximale hartslag (we gaan in dit artikel niet in op het waarom, omdat een wat ingewikkeld verhaal is over de balans tussen verschillende functies en processen in je lichaam). Kortom, de rusthartslag stijgt en de maximale hartslag daalt. Dit betekent dat het verschil tussen de twee en daarmee het vermogen van je hart minder groot wordt.
Wat is de invloed van dit alles op je sportprestaties? Een lagere maximale hartslag betekent dat je sneller de eerdergenoemde anaerobe zone bereikt. Je zult bij inspanning dus al eerder vermoeid raken. Combineer de verlaagde maximale hartslag met de verhoogde rusthartslag en je houdt maar een kleine marge over tussen rust en maximum. Hierdoor kun je zowel minder lang, als minder intensief sporten.
Meeroken heeft net als zelf roken veel gezondheidsnadelen. Zeker kinderen zijn gevoelig voor de effecten van tabaksrook. Helaas hebben meerokers zelf vaak weinig invloed op of zij meeroken of niet.
We staan dan ook sterk achter het initiatief van de Hartstichting. Samen met KWF Kankerbestrijding en het Longfonds zetten zij zich in voor de Rookvrije Generatie. Zij roepen onder andere sportclubs op om hun vereniging rookvrij te maken, zodat kinderen tijdens het sporten niet mee hoeven te roken.
Waarom op weg naar rookvrij?
Zien roken, doet roken. Als kinderen anderen zien roken lijkt dat normaal en misschien zelfs aantrekkelijk. Zeker als zij mensen zien roken naar wie zij opkijken, zoals andere sporters, trainers en ouders. Daarnaast is meeroken zowel binnen als buiten schadelijk, met name voor kinderen. Ook in de buitenlucht kunnen kinderen in aanraking komen met tabaksrook. Door een rookvrij sportterrein voorkomen we dit. Kijk op www.rookvrijegeneratie.nl/sport voor meer informatie.
Goed nieuws
Al vanaf een maand nadat je bent gestopt met roken, beginnen je longen beter te functioneren, verbetert je bloedsomloop en merk je dat je conditie beter wordt. Op ikstopnu.nl kun je zien wat je kunt verwachten wanneer je stopt met roken. Hier lees je bijvoorbeeld dat ook het risico op hart- en vaatziekten weer afneemt als je je sigaretten voorgoed de deur uit doet! Ook vind je hier tips en steun om te stoppen.
